علم الحیل در دوره افول تمدن اسلامی تصحیح و بررسی بخش فواره های کتاب «الطُرُق السَّنیه فی الآلات الرُوحانیه»

Authors

ایرج نیک سرشت

iraj nikseresht from research institute for science history of the university of tehranپژوهشکده تاریخ علم دانشگاه تهران سعید نظری

saeed nazari of islamic nations from imam khomeini international universityدانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)

abstract

یکی از موضوعاتی که دانشمندان علم الحیل (معادل تقریبی مهندسی مکانیک) به آن پرداخته اند، طراحی فواره هایی است که به طور خودکار و در فواصل زمانی مشخص تغییر شکل می دهند. سه نمونه از این گونه فواره ها، در کنار یک فواره بدون تغییر شکل، در کتاب الطرق السنیه فی الآلات الروحانیه تألیف تقی الدین محمد بن معروف ملقب به راصد (م. 993 ق / 1585 م)، دانشمند بزرگ قرن دهم هجری و منجم باشی رصدخانه استانبول آمده است. از این کتاب تنها یک نسخه برجای مانده که در سال 1976 م در حلب به صورت فاکسی میله چاپ شده است. در مقاله حاضر ضمن بازسازی سه بعدی اشکال فواره ها با نرم افزار 3d max، طرز کار و نکات مربوط به آنها شرح داده شده است. در پیوست مقاله نیز تصحیح و ترجمه بخش مربوط به فواره های کتاب تقی الدین آمده تا مورد استفاده محققان و علاقه مندان قرار گیرد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

علم الحیل در دوره افول تمدن اسلامی تصحیح و بررسی بخش فواره‌های کتاب «الطُرُق السَّنیه فی الآلات الرُوحانیه»

یکی از موضوعاتی که دانشمندان علم الحیل (معادل تقریبی مهندسی مکانیک) به آن پرداخته‌اند، طراحی فواره‌هایی است که به‌طور خودکار و در فواصل زمانی مشخص تغییر شکل می‌دهند. سه نمونه از این‌گونه فواره‌ها، در کنار یک فواره بدون تغییر شکل، در کتاب الطرق السنیه فی الآلات الروحانیه تألیف تقی‌الدین محمد بن معروف ملقب به راصد (م. 993 ق / 1585 م)، دانشمند بزرگ قرن دهم هجری و منجم‌باشی رصدخانه استانبول آمده اس...

full text

علم الحیل در تمدن اسلامی

پژوهش‌های دانشمندان مسلمان در چندین شاخه از علوم، از جمله نظریه‌های آنان در فیزیک و شاخه‌های آن چون مکانیک(علم حرکت اجسام)، استاتیک(علم تعادل اجسام)، اپتیک(نورشناسی)، هیدرولیک(مکانیک سیالات)، زمان سنجی، و چندین شاخه دیگر موضوع دانشی است که در علوم اسلامی به "حیل" یا علم الحیل که همان علم تدابیر و حیله‌های ریاضی و طبیعی مشهور شده بود. نقش دانشمندان مسلمان در تکامل علم فیزیک و مکانیک و ترجمه‌ی آ...

full text

اجزاء فواره های خودکار: میزاب، مُقَلَّب و نصف طَرجَهار برپایه کتاب الطرق السنیّة فی الآلات الروحانیّة

طراحی فواره­هایی که به­طور خودکار و در فواصل زمانی مشخص تغییرشکل می­دهند، یکی از مباحثی است که از نظر اصول طراحی و اجزای به کار رفته در آن، با شاخه ظروف جادویی (الاوانی العجیبة) علم الحیل (متفاوت با حیل شرعی و تقریبا معادل با مهندسی مکانیک) قرابت دارد. این فواره­ها هم چون ظروف جادویی، با استفاده از یک دستگاه کنترل مکانیکی مخفی، دارای خواص شگفت­انگیزی بوده­اند. خاصیت شگفتی­آور این فواره­ها همان ...

full text

اجزاء فواره‌های خودکار: میزاب، مُقَلَّب و نصف‌طَرجَهار برپایه کتاب الطرق السنیّة فی الآلات الروحانیّة

طراحی فواره­هایی که به­طور خودکار و در فواصل زمانی مشخص تغییرشکل می­دهند، یکی از مباحثی است که از نظر اصول طراحی و اجزای به کار رفته در آن، با شاخه ظروف جادویی (الاوانی العجیبة) علم الحیل (متفاوت با حیل شرعی و تقریبا معادل با مهندسی مکانیک) قرابت دارد. این فواره­ها هم‌چون ظروف جادویی، با استفاده از یک دستگاه کنترل مکانیکی مخفی، دارای خواص شگفت­انگیزی بوده­اند. خاصیت شگفتی­آور این فواره­ها همان ...

full text

علل افول علمی تمدن اسلامی

تمدن اسلامی پس از شکل‌گیری و پشت سر گذاشتن چند قرن درخشش در عرصه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، علمی و فرهنگی، از قرون میانه به بعد با موانع و مشکلاتی روبرو گردید که موجب شد تا با وجود دارا بودن دستاوردهای گرانمایه و پرورش اندیشمندان فراوان دچار افت و افول گردد و نتواند متناسب با مقتضیات زمان، زمینه‌های لازم را برای توسعه‌ی همه جانبه جامعه اسلامی فراهم سازد. درباره‌ی افول تمدن اسلامی، دیدگا...

full text

جایگاه فواره در تکنولوژی مسلمانان با تأکید بر آثار بنی موسی، ابوالعز جزری و تقی الدین راصد

طراحی و ساخت فواره هایی که در فواصل زمانی مشخص و به صورت خودکار تغییر شکل می دهند، از موضوعاتی است که زیرمجموعه علم الحیل (تقریباً معادل مهندسی مکانیک امروزی) قرار می گیرد. این فواره ها که بر اساس استفاده از سیستم های کنترل مکانیکی کار می کنند، از نظر اجزاء و مفاهیم، با شاخه «ساخت ظروف جادویی و حیرت آور» علم الحیل قرابت دارد. این پژوهش که به بررسی «فواره های خودکار» پرداخته، شامل شرح عملکرد و ...

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی

جلد ۶، شماره ۲۰، صفحات ۷۱-۹۸

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023